Zmiany klimatu i pogarszający się stan środowiska naturalnego są coraz poważniejszymi problemami. Dlatego tak duże znaczenie ma promowanie postaw ekologicznych już u najmłodszych dzieci. Same szkoły też mogą na tym zyskać. Zobacz, w jaki sposób!
Zadania z edukacją realizują zarówno organy państwowe, jak i samorządowe. Miasta i gminy odpowiadają za szkoły podstawowe, szkoły średnie są „pod opieką” powiatów, a województwa mają najszersze kompetencje w zakresie współpracy ze szkolnictwem wyższym. Na każdym szczeblu jest wiele wyzwań do pokonania oraz problemów (i sporów) do rozwiązania. Niestety, kwestie związane z ekologicznym funkcjonowaniem samej placówki często znajdują się na samym końcu listy priorytetów. Ważniejsze są kwestie programowe czy finansowe. Jednak wiele wydarzeń pokazuje, że te sprawy wzajemnie się przenikają.
Fotowoltaika – czysta energia dla placówek edukacyjnych
Tablice i kredy ustępują miejsca interaktywnym ekranom, a multimedia odgrywają coraz większą rolę w codziennych zajęciach. W XXI wieku trudno było sobie wyobrazić sytuację, w której szkole mogłoby permanentnie zabraknąć prądu. Owszem, zdarzały się różne awarie i przerwy w dostawach, ale były to problemy krótkotrwałe. Tymczasem część ekspertów przewiduje, że w związku z rozkręcającym się właśnie kryzysem energetycznym konieczne będzie wprowadzenie ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii. Ryzyko na razie wydaje się niewielkie, ale… Własna fotowoltaika dla szkół pozwoliłaby placówkom uzyskać większą niezależność. Zarówno w kwestii dostępności i dostaw prądu, jak i cen za energię elektryczną.
W mediach pojawiają się kolejne informacje o unieważnianiu przez kolejne samorządy przetargów na dostawę energii w 2023 roku – stawki w ofertach państwowych spółek przewidują podwyżki o kilkaset, a w niektórych przypadkach nawet ponad 1000%! W budżetach miast i gmin nie ma takich środków. Być może ceny zostaną zamrożone na poziomie z połowy 2022 r., być może kryzys będzie rozwiązany w inny sposób. Obecna sytuacja dobitnie pokazuje, że warto sięgać po OZE, nawet jeśli wiąże się to ze sporymi wydatkami na inwestycję.
Pompy ciepła – ogrzewanie szkoły bez węgla
Kolejny punkt zapalny w starciach pomiędzy samorządami a organami państwowymi to kwestia zapewnienia odpowiedniej temperatury w placówkach edukacyjnych. Sytuacja zmienia się dynamicznie. Strony przerzucają się różnymi paragrafami (często wyjętymi z kontekstu), a składy węgla albo świecą pustkami, albo sprzedają opał po zawrotnych cenach. Niektóre szkoły i uczelnie już zapowiedziały, że w roku szkolnym/akademickim 2022/2023 będą przechodzić na nauczanie zdalne z powodu wysokich cen ciepła oraz niepewności zapewnienia ogrzewania w salach. To kolejny argument za tym, by patrzeć długofalowo, a nie podchodzić do problemów na zasadzie „jakoś to będzie”.
Pompy ciepła to rozwiązanie, które w dłuższej perspektywie zapewnia spore oszczędności, a „przy okazji” zmniejsza emisję gazów cieplarnianych. Urządzenia tego typu potrzebują jedynie prądu (da się je zasilać fotowoltaiką), a mogą też działać jako klimatyzacja. Bezproblemowe działanie w przypadku instalacji z PV zapewniłyby akumulatory, które odkładałyby nadwyżki energii z lata i słonecznych dni na zimę oraz pochmurną pogodę – w artykułach na stronie davinci.pl/ znajdziesz więcej informacji na ten temat. Bez względu na to, jakie jest źródło ciepła, warto ograniczać jego straty. Lepsza izolacja to mniejsze zużycie opału lub prądu.
Segregacja śmieci, ograniczenie zużycia papieru, plastiku i wody
Ekologia to nie tylko kwestie związane z energią. Dlatego wśród działań, które mogą podejmować szkoły, wymienia się także:
- ustawienie koszy na wszystkie rodzaje odpadów w każdej klasie;
- oszczędzanie wody – wyrabianie nawyku zakręcania kranu, baterie z czujnikami i inne akcesoria ograniczające zużycie, gromadzenie deszczówki;
- rezygnacja z zeszytów, arkuszy ze sprawdzianami na rzecz rozwiązań elektronicznych (e-dzienniki to dobry początek);
- korzystanie z wielorazowych talerzy, kubków, sztućców, pojemników na jedzenie lub akcesoriów, które nadają się do recyklingu;
- organizować akcje sadzenia drzew, wprowadzić rośliny oczyszczające powietrze do klas.
Powyższa lista to tylko część pomysłów na ekologiczną szkołę. Standardem stało się już np. energooszczędne oświetlenie LED-owe. Czyny będą bardziej wymowne od najbardziej rozbudowanych prelekcji dotyczących ekologii w szkole.
